W 2022 roku nagrodę Międzynarodowego Bookera wręczono pisarce z Indii Geetanjali Shree – autorce powieści „Tomb of Sand”. To pierwsza książka przetłumaczona z hindi na angielski uhonorowana prestiżową nagrodą. Co wiemy o zwyciężczyni tegorocznego Bookera? Przeczytaj!
Geetanjali Shree przyszła na świat w Manipurze w indyjskim stanie Uttar Pradesh w 1957 roku. Jest autorką pięciu powieści i kilku zbiorów opowiadań. Utwory Hinduski doczekały się tłumaczeń na angielski, francuski, niemiecki, serbski i koreański. Jej pierwsze opowiadanie „Bel Patra” pochodzi z 1987 roku. W 1991 roku wyszedł jej debiutancki zbiór opowiadań. Sławę Geetanjali Shree zdobyła dzięki powieści „Maj”, która opowiada o trzech pokoleniach kobiet.
Nazwisko rodowe Shree brzmi Pandey. Pisarka zmieniła je na nazwisko rodowe matki. Był to jej pierwszy świadomy krok na drodze emancypacji.
Zrobiłam to jako nastolatka, kiedy otworzyłam swoje pierwsze konto w banku. Wtedy z wielkim rozmachem podpisałam się pełnym imieniem i nazwiskiem. Mój ojciec mi mówił, żebym podpisała się tylko imieniem, bo nazwisko kobiety i tak zmienia się po ślubie. Nie był przy tym złośliwy, ale zapamiętałam jego słowa. Pomyślałam sobie, dlaczego nazwisko matki ma iść w niepamięć? To ona odegrała główną rolę w naszym wychowaniu. Kiedy więc zaczęłam pisać, pomyślałam, że chcę, aby to jej nazwisko było moim drugim nazwiskiem.
Shree pisze od 30 lat. „Tomb of Sand” jest już czwartą książką Hinduski przełożoną na język angielski. Dlaczego to właśnie ta książka wzbudziła taki entuzjazm wśród czytelników i jury? Sama Geetanjali Shree sądzi, że pomimo trudnej tematyki powieść została napisana zabawnie i lekko. Do trudnych wątków podjętych w powieści trzeba zaliczyć granice i podziały: między religiami, płciami i narodami – głównie Indiami i Pakistanem. Shree, choć urodzona 10 lat po podziale Indii Brytyjskich, twierdzi, że jej pokolenie żyje tym podziałem, zwłaszcza wyzwoloną przez niego ideologią.
Wyświetl ten post na Instagramie
„Tomb of Sand” (grobowiec z piasku) to opowieść o Ammie – 80-letniej matce, babce i wdowie, która bez słowa pewnego dnia opuszcza dom swojego starszego syna, w którym mieszkała zgodnie z hinduską tradycją. Przyjęta pod dach przez swoją córkę, bardzo niezależną pisarkę, Amma odkrywa miłość i wolność w nowej, nieznanej jej dotychczas odsłonie. Pod wpływem tych doświadczeń Amma otwiera się na świat i na samą siebie. W tej przemianie dopomaga jej Rosy, kobieta trans (hijra), którą wydaje się znać od zawsze. Kiedy dochodzi do nagłego przerwania ich głębokiej przyjaźni, 80-latka wiedziona wspomnieniami wyjeżdża do Pakistanu, w podróż zabiera ze sobą córkę.
Ta nietuzinkowa powieść odsłania przed czytelnikiem całe bogactwo kultury hinduskiej i zaciera granice pomiędzy tym, co normalne i dziwne, pomiędzy marzeniem i rzeczywistością, przeszłością i przyszłością, i w końcu – ciałem i umysłem. Pod lekkim piórem Geetanjali Shree splatają się ze sobą – bez pozornego związku – monolog wewnętrzny, dialog i narracja wielogłosowa. W powieści poczucie humoru przeplata się z poezją i tragedią. To ciekawa historia, miejmy więc nadzieję, że doczeka się tłumaczenia na język polski.
Zdj. główne: Mikołaj/unsplash.com
